Kairat, Şampiyonlar Ligi’ne yükseldi, ticarileşen Avrupa futbolu Çin’e dayandı

UEFA Şampiyonlar Ligi play-off turu rövanşında Celtic’e penaltı atışlarında 3-2 üstünlük sağlayan Kazakistan temsilcisi Kairat, tarihinde ilk kez turnuvaya katılma hakkını elde etti.

Kairat’a ev sahipliği yapan Almati şehrinin, Çin’e en yakın olduğu mesafe yaklaşık 300 kilometre. Bu mesafe, otomobille yaklaşık 3,5–4 saatlik bir yolculuğa karşılık geliyor.

Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ne komşu olan Almatı, Sincan Uygur Özerk Bölgesi başkenti Urumçi’ye kara yoluyla yaklaşık 850–900 kilometre mesafede.

Özetle, Avrupa futbolunun bir numaralı organizasyonu UEFA Şampiyonlar Ligi’nin en büyük yıldızları, takımları Kairat ile eşleştiği takdirde Çin sınırında futbol oynayacak.

Eğer Galatasaray ve Benfica’yı elediği takdirde Şampiyonlar Ligi’ne kalırsa Fenerbahçe, Kairat ile eşleştiği takdirde İstanbul’dan 3 bin 900 kilometrelik bir yolculuk yapacak.

Almatı, Madrid’e 6 bin 400, Londra’ya 5 bin 600, Barselona’ya 5 bin 900 ve Paris’e 5 bin 500 kilometre mesafede.

AVRUPA FUTBOLU DÜNYAYA EGEMEN OLUYOR

Başarısını takdir etmekle birlikte Kazakistan temsilcisi Kairat’ın UEFA Şampiyonlar Ligi’ne yükselmesi yalnızca sportif bir başarı değil, aynı zamanda kapitalist futbol düzeninin ulaştığı noktayı da gösteriyor. Çin sınırına saatlik uzaklıktaki Almatı’dan bir kulübün Avrupa’nın en prestijli futbol organizasyonunda boy gösterecek olması, futbolun coğrafi sınırlarının çoktan aşıldığını ve ticarileşmenin belirleyici hale geldiğini gözler önüne seriyor.

UEFA, uzun süredir “Avrupa” kavramını siyasi ve kültürel bağlamda oldukça geniş yorumluyor. Kazakistan gibi ülkelerin üyeliği, Avrupa futbolunu yalnızca kıta sınırlarından çıkararak Avrasya’ya uzanan bir pazar yaratıyor. Kairat’ın yükselişi, Şampiyonlar Ligi markasının Çin’e kadar ulaşmasının en somut göstergesi oldu.

Kairat, Şampiyonlar Ligi’ne yükselen ilk Kazak takımı değil. Daha önce de ülkenin başkentinin takımı Astana da Devler Ligi’nde mücade etti.

TİCARİLEŞEN OYUN

Şampiyonlar Ligi’nin cazibesi, sadece futbolun sahadaki rekabetinden değil, milyarlarca euroluk yayın gelirleri, sponsorluk anlaşmaları ve uluslararası izleyici kitlesinden kaynaklanıyor. Kairat gibi takımların sahneye çıkması, UEFA’nın bu pazarı doğuya doğru genişletme stratejisinin parçası olarak okunabilir. Çin’e yakın bir coğrafyada oynanacak her maç, yayıncı kuruluşlar ve sponsorlar için yeni izleyici ve para demek.

LALIGA’NIN “ABD” AŞKI

Avrupa’nın en büyük kulüplerinin, sezon başı kamplarını Uzak Doğu’da yapması, İspanya Süper Kupası finalinin Arabistan’da oynanması ve son olarak İspanya LaLiga’nın “Miami” hamlesi…

İspanya futbolunda geçtiğimiz yıllarda büyük tartışma yaratan konu, LaLiga yönetiminin Barcelona-Villarreal maçını ABD’nin Miami kentinde oynatma girişimi oldu.

LaLiga, 2018’de Kuzey Amerika pazarına açılmak amacıyla 15 yıllık bir anlaşma imzalayarak bazı maçları İspanya dışına taşıma planı yaptı. Bu kapsamda Barcelona–Villarreal karşılaşmasının Miami’de oynanması gündeme geldi. Ancak plan, ülke içinde büyük tepki topladı.

Barça’nın ezeli rakibi Real Madrid başta olmak üzere birçok kulüp, bu kararın rekabet dengesini bozacağını savundu. Madrid yönetimi, “taraftarların stadyumda takımlarını destekleme hakkı ellerinden alınamaz” diyerek itirazını resmi olarak federasyona bildirdi. İspanya Futbol Federasyonu ve FIFA da sürece dahil oldu. FIFA, “lig maçlarının ev sahibi ülke dışında oynanamayacağı” kuralını hatırlatarak bu girişimi reddetti.

Sonuç olarak o dönem Barcelona–Villarreal maçı Miami’de oynanmadı ve LaLiga’nın “yurt dışı maç projesi” kağıt üzerinde kaldı.

“OYUNCULARA SAYGISIZLIK”

Ancak, LaLiga yönetimi, 20 Aralık 2025’te Barcelona ile Villarreal arasında oynanacak LaLiga müsabakasını Miami’ye taşıma planını yeniden gündeme getirdi. Bir lig maçının ülke dışında oynanacak olmasına Real Madrid cephesinden güçlü bir itiraz yükseldi.

Real Madrid, resmi bir açıklama yayımlayarak planı “rekabet eşitliğine zarar veren, kabul edilemez bir emsal teşkil eden girişim” olarak niteledi. Kulüp, böyle bir kararın kulüplerin önceden onayı olmadan alınmasının “çift devreli lig sisteminin temel kuralı olan yer değiştirmeli maç düzenini” ihlal ettiğini vurguladı. Bunun, “sportif bütünlüğü zedeleyeceğini ve sonuçların meşruiyetini tehlikeye atacağını” savundu.

Ayrıca Madrid yönetimi, FIFA, UEFA ve İspanyol Spor Konseyi’nden (CSD) bu organizasyona onay vermemelerini talep etti

İnisiyatifin karşısında sadece Real Madrid bulunmuyor. Lig oyuncular birliği AFE önderliğinde, LaLiga’daki tüm kaptanlar planı açıkça eleştirdi. “Bilgi eksikliği ve şeffaf olmama” nedeniyle projeyi “oyunculara saygısızlık” olarak tanımlayan grup, karar alınırken kendilerinin muhatap alınmadığına dikkat çekti.

LaLiga Başkanı Javier Tebas, projenin ekonomik ve küresel görünürlük açısından önemli olduğunu savunarak kararlılığını sürdürdü.

SOVYETLER BİRLİĞİ DÖNEMİNİN GÖZDE TAKIMI: “EN DOĞUDAKİ TAKIM”

Kairat, 1954’te “Lokomotiv Alma-Ata” adıyla kuruldu. Daha sonra Urozhai, ardından Kairat Alma-Ata ismini aldı. Kazakça’da “Kairat” kelimesi “güç, irade, cesaret” anlamına geliyor.

1960’ta Sovyetler Birliği’nin en üst ligi olan Sovyet Top Ligi’ne yükselen ilk Kazak kulübü oldu. SSCB’deki “en doğudaki takım” olarak biliniyordu. Bu nedenle Moskova merkezli büyük takımlara karşı mücadeleleri oldukça gündem oluyordu.

Sovyet döneminde 24 sezon boyunca Top Ligi’nde yer aldı ve ülkenin en bilinen futbol markalarından biri oldu.

Kazakistan bağımsızlığını ilan ettikten sonra 1992’de kurulan Kazakistan Premier Ligi’nin kurucu kulüplerinden biri oldu.

1992’de ilk Kazakistan Kupası’nı kazandı. 2000’lerin ortasında ekonomik sıkıntılar yaşadı, hatta bir süre ikinci lige düştü.

2010’ların başında yeniden yapılanma ile kulüp toparlandı. 2021’de UEFA Avrupa Konferans Ligi grup aşamasına kalan ilk Kazak kulübü oldu. 2025’te ise UEFA Şampiyonlar Ligi gruplarına yükselerek tarih yazdı.

ÜÇ PENALTIYA İZİN VERMEDİ

Dün geceki tarihi maça dönersek…

Avrupa futbolunun kulüp düzeyindeki en önemli turnuvasının play-off turunda, golsüz sona eren ilk maçın rövanşında Kairat, sahasında İskoç devi Celtic’i ağırladı.

Normal süresi ve uzatma bölümü 0-0 sona eren maçta rakibine penaltılarda 3-2 üstünlük sağlayan Kairat’ın kalesini koruyan Temirlan Anarbekov, üç penaltı atışında gole izin vermeyerek takımının başarısında önemli rol oynadı.

Oğuz Ok