Tüm gözler, Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) gönderilecek ilk Türk astronot Alper Gezeravcı’nın yolculuğunda.
Gezeravcı, 14 gün boyunca Uluslararası Uzay İstasyonu’nda çeşitli bilim misyonlarını gerçekleştirmek için çalışacak.
Peki, Türkiye Cumhuriyeti, bugüne kadar Uzay’a ilişkin hangi çalışmalara imza attı?
Hangi kurumlar kuruldu? Hangi araştırmalar yapıldı? Hangi filmler çekildi?
Hepsi içeriğimizde.
Yaşamın içinde her şey hayal etmekle başlıyor. Uzay’a gitmek de öyle. Türkiye ilk astronotunu uzaya gönderiyor. Türkiye’deki uzaya ilişkin hayaller ve çalışmalar ise uzun yıllar önce başladı.
Düşün dünyamızdaki uzay etkilerinin kuşkusuz en önemli örnekleri sinema filmlerimiz. Yeşilçam’da 60 sene önce bile uzaya ilişkin yazılan senaryolar olduğunu biliyoruz. Yakın geçmişte ise komedyen Cem Yılmaz GORA, AROG, Arif&216 gibi filmlerinde uzay temasını işledi.
Yıllar önce Cüneyt Arkın’ın ‘Dünya’yı Kurtaran Adam’ ve Sadri Alışık’ın ‘Turist Ömer Uzay Yolunda’ filmleri ise aklımıza gelen diğer örnekler.
Türkiye’de uzaya ilişkin yazılan kitaplar ve karikatürler de oldukça fazla.
Başta Selçuk Erdem olmak üzere çok sayıda karikatürist, çizgilerinde uzay ve uzaylı temasını işledi. Bununla birlikte Türkiye’de her dönemde çeşitli noktalarda UFO görüldüğü haberleri gündemin merkezine oturdu.
Tüm bu örneklerden, insanlarımızın zihninde uzay ve uzaylı olgusunun ciddi bir yer kapladığını anlamak mümkün.
Yalnızca sanat değil Türk bilim dünyasının da hep gündeminde oldu uzay.
Bu alanda araştırma ve çalışma yapmak üzere çok sayıda kurum oluşturuldu.
Peki, bugüne kadar hangi adımlar atıldı?
13 Aralık 2018 tarihinde Türkiye Uzay Ajansı (TUA) kuruldu. Bu ajans aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti’nin ulusal uzay ajansı olarak işlev görüyor.
TUA, Türkiye’nin uzay bilimleri programı ile genel havacılık ve uzay araştırmalarından sorumlu devlet kurumu olarak da resmi bir kurumsal kimliğe sahip.
Bu ajansın aynı zamanda, Türkiye’nin uzay konularına ilişkin politika üretmesi gibi siyasi bir misyonu da var.
Ajans ilk toplantısını 2019 yılı Eylül ayında gerçekleştirdi. 9 Şubat 2021 tarihinde TUA tarafından hazırlanan Millî Uzay Programı kamuoyuna tanıtıldı.
Uzay’a Türk astronot gönderme projesi de bu ajans tarafından gündeme alındı ve Cumhurbaşkanlığı onayı sonrası gerekli bütçe oluşturuldu.
Hazırlanan programa göre Türkiye’nin kısa ve orta vadeli uzay hedefleri var.
Bu hedefler konumlama ve zamanlama sistemi kurmak, Türkiye’ye ait bir uzay limanı kurmak, bir Türk vatandaşını uzaya göndermek, uzaydaki nesneleri dünyadan gözlemleme kabiliyetine ulaşmak, toplumda uzay farkındalığı ve insan gücü yetiştirmek; Türkiye’nin devlet politikası olarak benimsediği uzay hedefleri arasında.
Türkiye’nin devlet politikası olarak benimsediği uzay programına ilişkin temel görevler de var. Bunların tamamı Cumhurbaşkanlığı’na bağlı uzay ajansının misyon başlıkları arasında yer alıyor.
Milletlerarası antlaşmalar uyarınca uzaya fırlatılan nesnelerin kayıtlarını Devlet adına tutmak, Birleşmiş Milletler nezdinde tescil işlemlerini gerçekleştirmek veya tescil işlemlerini gerçekleştirmek üzere yetkilendirmek.
Ticari, bilimsel ve araştırma-geliştirme amaçlı uzay operasyonları ile insanlı veya insansız uzaya erişim ve uzayın keşfine yönelik operasyonları yaptırmak veya yapılmasını koordine etmek.
Uydu, fırlatma araç ve sistemleri, hava araçları, simülatörler, uzay platformları dâhil uzay ve havacılıkla ilgili her türlü ürün, teknoloji, sistem, tesis, araç ve gereçlerin tasarımı, üretimi, entegrasyonu ve gerekli testlerinin yapılmasını sağlamak amacıyla plan, proje ve çalışmalar yapmak veya yaptırmak…
Toplam madde sayısı 30’u geçen misyon listesinde, Türkiye’nin “uzay” meselesi üstünde devlet çapında girişimleri olduğu ortaya koyuluyor.
Türkiye’nin uzay yolculuğu kitaplardan çizgi romanlara, filmlerden tiyatrolara uzanan geniş bir yelpazede çok uzun yıllardır devam ediyor.
İlk Türk astronotunun ciddi bir bütçe ayrılarak uzaya yollanması projesi de bu planlamaların bir parçası.
Bakalım gelecekte Türkiye, bu alanda hedeflediği noktaların ne kadarına ulaşabilecek?
